TELAAH HISTORIS TERHADAP PERKEMBANGAN USUL FIQH KLASIK MENURUT GENEALOGI KAEDAH FIQHIYAH

Authors

  • Almadison Almadison Universitas Pasir Pengaraian
  • Helmi Basri Program Pascasarjana UIN Sultan Syarif Kasim

DOI:

https://doi.org/10.61876/alj.v3i2.82

Keywords:

Kaedah Fiqhiyah, Usul Fiqh, Genealogi

Abstract

Penelitian ini mengkaji genealogi atau asal-usul kaedah fiqhiyah sebagai bagian integral dari perkembangan usul fiqh klasik. Kaedah fiqhiyah merupakan prinsip-prinsip umum yang digunakan untuk memformulasikan hukum Islam berdasarkan pola dari berbagai kasus furu’ (cabang hukum). Dalam sejarahnya, kaedah ini mengalami perkembangan bertahap, dimulai dari masa Nabi dan Khulafaur Rasyidin sebagai fase embrional, hingga mencapai puncaknya pada era klasik abad pertengahan, dengan karya-karya sistematis para ulama seperti al-Qarafi, al-Suyuthi, dan Ibn Rajab al- Hanbali. Penelitian ini menggunakan pendekatan historis-kritis untuk menelusuri dinamika sosial- politik, madrasah pemikiran (Hijaz dan Iraq), serta kodifikasi ushul fiqh yang berpengaruh terhadap sistematisasi kaedah fiqhiyah. Hasil kajian menunjukkan bahwa kaedah fiqhiyah bukan sekadar produk tekstual, tetapi merupakan refleksi dari kebutuhan umat dan adaptasi syariat Islam terhadap perubahan zaman. Kaedah ini telah menjadi instrumen penting dalam penyusunan hukum Islam yang responsif, fleksibel, dan tetap terikat pada maqashid syariah.

References

Abu Zahrah, M. (1958). Ushul al-Fiqh. Kairo: Dar al-Fikr al-‘Arabi.

Abu Zahrah, M. (2001). Tarikh al-Mazahib al-Islamiyyah. Beirut: Dar al-Fikr al-‘Arabi. Al - Qarafi, A. -F. (1965). Alam Al - Kutub. Kairo: Alam Al - Kutub.

al-Bukhari, I. (n.d.). Shahih al-Bukhari. Kitab Bad' al-Wahy.

al-Hanbali, I. R. (2002). Al-Qawa’id al-Fiqhiyyah. Riyadh: Maktabah al-Rusyd. Al-Khallaf, A. W. (1978). ‘Ilm Ushul al-Fiqh . Kairo: Dar al-Qalam.

Al-Qarafi, A.-F. (2001). Al-Furuq. Beirut: ‘Alam al-Kutub.

al-Suyuthi, J. (1990). Al-Asybah wa al-Nazha’ir . Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmiyyah. Al-Syafi’i, M. i. (2005). Al-Risalah. Beirut: Dar al-Fikr.

al-Zuhaili, W. (2000). Ushul al-Fiqh al-Islami. Damaskus: Dar al-Fikr,.

Anas, M. b. (1967). Al-Muwaththa’, ed. Muhammad F. ‘Abd al-Baqi. Kairo: Dar Ihya’ al- Turats.

Auda, J. (2008). Maqasid Al - Shariah As Philosophy Of Islamic Law : A System Approach. London: IIIT.

Buthi, M. S. (1973). Dhawabit Al - Maslahah Fi Al - Shari'ah Al - Islamiyah. Beirut: Mu'assasah Al - Risalah.

Hallaq. (1997). Wael B. A History of Islamic Legal Theories. Cambridge: Cambridge University Press.

Kamali, M. H. (2003). Principles of Islamic Jurisprudence. Cambridge: Islamic Texts Society.

Khallaf, A. W. (1978). ‘Ilm Ushul al-Fiqh. Kairo: Dar al-Qalam.

Malik, I. (n.d.). Al-Muwatta’. Kitab al-Aqdhiyah, Bab al-Qada’ fi al-Darar, Hadis no. 1234; juga diriwayatkan oleh Ahmad dan Ibn Majah.

Nasution, H. (1986). Islam Ditinjau dari Berbagai Aspeknya. Jakarta: UI Press. Nasution, H. (1995). Islam Rasional: Gagasan dan Pemikiran. Bandung: Mizan. Syafi'i, I. (1978). Al - Risalah. Kairo: Dar Al - Turats.

Zahrah, M. A. (1958). Ushul al-Fiqh. Kairo: Dar al-Fikr al-‘Arabi.

Zaidan, A. a.-K. (1998). Al-Wajiz fi Usul al-Fiqh. Beirut: Mu’assasah al-Risalah. Zaydan, '. A.-K. (1997). Al - Wajiz Fi Usul Al Fiqh. Beirut: Mu'assasat Al - Risalah. Zuhaili, W. (1986). Ushul Al - Fiqh Al - Islami. Damaskus: Dar Al - Fikr.

Downloads

Published

2024-12-31

How to Cite

Almadison, A., & Basri, H. (2024). TELAAH HISTORIS TERHADAP PERKEMBANGAN USUL FIQH KLASIK MENURUT GENEALOGI KAEDAH FIQHIYAH. ANDREW Law Journal, 3(2), 73–88. https://doi.org/10.61876/alj.v3i2.82